Moda sektöründe stabil gider kalemleri olmasa da finansal tabloları analiz edebilmek için finansal okuryazarlık yetkinliğinin olması şirketinizin durumunu anlamak için oldukça önemlidir. İlk adım olarak finansal projeksiyonları oluşturmada şirketinizi kurmak için gerekli olan ve kurduktan sonra da devam edecek maliyetler, satış hacmi, satış tahminleri ve aylık genel giderleri (sabit ve değişken giderler) belirlemek gerekir.
Bu yazıyla amacımız temel finansal okuryazarlık kavramlarını özellikle modanın yaratıcı alanlarında çalışanlar ve girişimciler için özetlemek.
TEMEL MUHASEBE KAVRAMLARI
Borçlar ve Alacaklar
Muhasebenin yapı taşı kalemlerdir. Her kayıt için borç ve alacak tarafı olmalıdır ve günün sonunda basit bir muhasebe kaydında ikisinin eşit olması beklenir.
Varlıklar ve Yükümlülükler
Bu iki kalem bilançonuzu oluşturur. Bir kayıt giriyorsanız, tutarı borçlandırıp alacaklandırdıktan sonra, girişin bilançoda nerede olması gerektiğini belirlemelisiniz. Varlık, bilançonun aktifinde yer almakta ve ne kadar gelir elde edildiğini gösterirken; yükümlülükler, bilançonun pasifinde yer almakta ve gider kalemlerini göstermektedir.
Özsermaye
Özsermaye işi nasıl finanse ettiğinizi gösterir. Özsermaye finansmanı, melek yatırımları, risk sermayesi ve stratejik finansmanı kapsar. Özsermaye dışı finansman ise kendi kendini finanse etme anlamına gelen otofinansmanı ya da banka kredilerini kapsar.
“Toplam Aktifler-Toplam Borçlar = Özsermaye”
Karlılık Oranları
Şirketin yatırım ve finansman kararlarının ne derece uygun olduğunu gösteren oranlardır. Satışlar ve yatırımlar üzerinden elde edilen karlılığı gösterdiği için yönetimin etkinliğini ve performansını değerlendirir. Özsermaye karlılığı, bir şirketin hissedarlarının takip ettiği en önemli finansal rasyolardandır.
“Özsermaye Karlılığı = Net Kar/Özsermaye =Net Kar/Satışlar*Satışlar/Toplam Aktifler*Toplam Aktifler/Özsermaye”
Envanter Devir Hızı Oranı
Belirli bir dönemde satılan malın maliyetini de göz önünde bulundurarak envanteri ne kadar etkin yönettiğinizi ölçmenize fayda sağlar. Oranın düşük çıkması, satışların yavaş olduğunu ve fazla stok yapıldığını gösterir.
“Envanter/Stok Devir Hızı= Satılan Malların Maliyetleri/Ortalama Envanter”
Satılan malın maliyeti, doğrudan ürünü (kumaş, malzeme, üretim vs.) oluşturmak için harcanılan toplam parayı içermelidir. Nakliye, fotoğraf çekimi gibi giderler dahil edilmez. Ortalama envanter miktarı ise belli bir dönem boyunca ne kadar envanteriniz olduğudur. Moda sektörü yıl boyunca mevsimler başta olmak üzere birçok durumdan etkilendiği için yalnızca biten envanteri kullanmak hatalı bir hesaplamaya neden olur. Daha doğru bir analiz için aşağıdaki formül kullanılmalıdır.
“Envanter/Stok Devir hızı= (Satılan Malların Maliyeti/ (Başlangıç Stok Değeri+Dönem Sonu Stok Değeri) /2)”
ORTALAMA SİPARİŞ DEĞERİ
İşletme karlılığı ortalama sipariş değeri (Average Order Value-AOV) ile belirlenir. Bir müşteri bir web sitesinde sipariş verdiğinde harcanan ortalama para miktarını ölçen, e-ticarette kullanılan bir KPI(key performance indicator)‘dır. Şirketinizi değerlendirmenize ve geliştirilebileceği veya büyütülebileceği alanları belirlemenize yardımcı olur. Size bir aylık dönemde sipariş başına ne kadar kazandığınızın tam miktarını göstermekle birlikte, harcamalarınızı, ürün başına maliyetlerinizi ve gelecekteki yatırımlarınızı bütçelemek için harika bir araçtır. Şirketler bu oranın yüksek çıkmasını beklemektedir.
Aynı zamanda müşterilerin daha pahalı ürünlerimi yoksa ucuz ürünleri mi tercih ettiğini, kaç adet satın aldıklarını göstererek müşteri portföyü hakkında da bilgi vermektedir.
“AOV= Aylık toplam satış geliri / Aylık toplam sipariş miktarı”
FİNANSAL MALİ TABLOLAR VE YASAL DEFTERLER
Defter Tutma
Şirketinizin finansal raporlarını analiz etmek ve takip edebilmek için elektronik muhasebe defterinin tutulması gerekmektedir. Gelecekteki harcamalarınız için rehberlik etmesi açısından oldukça önemlidir.
Envanter
Varlıkların ve borçların envanter kayıtlarını düzenli olarak tutmak gerekir. Bu süreç, özellikle bir start-up için kritiktir. Kredi almak veya borç para almak istiyorsanız, borç veren kurum iyiyi ve kötüyü görmek isteyecektir. Varlıklar ve yükümlülükler ayrıca gelirinizi nasıl elde ettiğinizi ve parayı neye harcadığınızı da gösterir.
Bilanço
Şirketin varlıklarını ve yükümlülüklerini karşılaştırarak finansal durumunu gösterir. Bununla birlikte, bilançonuz yalnızca bir dönemdeki finansal konumunuzu gösterir. Size paranızın kısa ve uzun vadede nereye gittiğini söyler.
Gelir Tablosu
Belirli bir dönem için gelirinizi, giderinizi ve net gelirinizi sunar. Şirketler her yıl için kar/zarar durumunu görmek için gelir tablolarını kullanır. Harcamalarınızı takip ederek hangi alanda kısmanız gerekebileceğini veya ekstra kaynakları nereye harcayabileceğinizi görebilirsiniz.
Nakit Akış Tablosu
Şirketinize hem iç hem de dış kaynaklardan gelen nakit girişlerinin nereden geldiğini size söyler. Nakit akışı tablonuz, herhangi bir anda elinizde nakit olup olmadığını veya kaynaklarınız olup olmadığını size söyleyecektir.
MODA SEKTÖRÜNE GİRİŞTE FİNANSAL PLANLAMA
Bütçe planlamasına sahip olmanız harcamalarınızı kontrol etmek ve markanıza odaklanmanıza olanak sağlayacaktır. Yaklaşan yatırımların veya fırsatların sizin veya markanız için doğru olup olmadığı konusunda daha bilinçli kararlar verebilmenizi sağlar. Finansal hedeflerinizin ne olduğu ve ihtiyaç duyacağınız para miktarlarını belirleyerek planlamaya başlanabilir. Sonrasında harcamaları sabit ve değişken giderler olarak ikiye ayırmak oldukça önemlidir. Sabit giderler her ay nispeten aynı olanlardır. (Kira, faturalar, vergi vs.) Değişken giderler ise her ay değişenlerdir. (Kumaş maliyetleri, etkinlik ücretleri, reklam maliyeti vs.)
RAKİPLERİ VE SEKTÖRÜ KONTROL EDİN
Markanızın ürünlerini belirledikten sonra sektördeki en yakın rakibinizi yakın takibe almalısınız. Rakiplerinizi belirlemek ve finansallarına göz atmak kendi planlamanız için de doğru bir hamle olacaktır.
ENVANTERİNİZİ BELİRLEYİN
Arz ve talepten yola çıkılacağı için sektördeki talebi belirledikten sonra arz da talebe göre şekillenecektir. Ürünün maliyetini belirlemek için ne kadar üretim yapacağınızı belirlemek gerekir. İlk yıllar kritik olduğu için mutlaka aşağıdaki sorular sorulmalıdır:
- Kime satıyorsun? Direkt müşteriye mi satmak istiyorsunuz yoksa perakende satış mı olacak?
- Gireceğiniz pazarın boyutu ne? Oldukça niş bir pazar, geniş bir pazara göre daha az envantere sahip olmayı gerektirebilir.
- Reklam bütçeniz ne olacak? Ne kadar reklam yayınlamayı planlıyorsunuz? İlk zamanlarda reklamları görüntüleyen kişilerin %1 ya da %2’sinden daha azı ürünleri satın alsa da doğru reklam stratejisi her zaman işe yarar.
İlk 6 ay hatta ilk yıllar pazarı test etme ve insanların gerçekte ne istediğini belirleme zamanlarıdır. Satışlarınızı arttırmak ve üretim sermayesini arttırmak için ön satış stratejisi de akılda bulunması gereken yöntemlerdendir.
ÜRETİCİLERLE İLETİŞİM KURUN
Rakiplerinizi tanıdıktan sonra ürünleri satabileceğiniz fiyatlar hakkında da genel bir fikre sahip olup, tasarımlarınızı kâğıttan gerçeğe dönüştürmek için gereken adım üreticilerle iletişim kurmaktır. Çoğu üretici ön ödeme ile iş yapsa da bütçenize göre birden fazla üretici ile iletişime geçin ve size üretim süresi, nakliye maliyetleri ve bütçe açısından en uygun olan üretici ile anlaşın.
PAZARLAMA STRATEJİNİZİ BELİRLEYİN
Tasarımlarınız için doğru pazarlama stratejisi bütçenize, zamana ve hedef kitlenize bağlıdır. Bir süre reklamlara para ödemeniz gerektiğini de varsayalım.
Toplam maliyetlerinizi karşılamak için yapmanız gereken satış miktarını belirlemek gerekir. Ardından bu ürünleri etkin satabilmek için kaç kişiye ulaşmanız gerektiğini bulmalısınız.
Markanız büyüdükçe pazarlama bütçeniz de genellikle toplam gelirinizin %8’ini temsil eder. İlk zamanlarınızda ise sosyal medyadan ücretli reklamlara kadar bütçenizin %20’sine kadar pazarlama harcaması yapmanız olağandır.
MÜŞTERİ EDİNME MALİYETİ
Marka için yeni bir müşteri kazanma maliyetidir. Birçok şirket pazarlama stratejilerinde ne kadar başarılı olduğunu ve bu stratejileri ne ölçüde değiştirmeleri gerektiğini görmek için bu hesaplamayı kullanır. Sektör ortalaması dikkate alınır ve maliyet ne kadar düşük çıkarsa pazarlama stratejinizde o kadar doğru yolda olduğunuzu gösterir.
“Müşteri Edinme Maliyeti=Toplam Pazarlama Maliyeti (1 ay, 3 aylık periyotlar) / Bu strateji aracılığıyla marka için elde edilen yeni müşteri sayısı”
MÜŞTERİ EDİNME MALİYETİNİZİ İYİLEŞTİRME
Pazarlama Harcamanızı Kontrol Edin
Bazı platformlarda, pazarlama harcamalarınızı artırmak, getirebileceğiniz müşteri sayısını önemli ölçüde arttırmaz; bu, pazarlama çabalarınızı arttırdıkça müşteri edinme maliyetinizin azalmak yerine arttığını göreceksinizdir. Bazı durumlarda da artan pazarlama harcaması, genellikle artan genel görünürlük nedeniyle, gelen müşteri sayısını önemli ölçüde artırabilir. Bu ayrımı iyi analiz etmek gerekir. Zaman içinde ve kampanyalarınız büyüdükçe ve değiştikçe, markanız için nasıl çalıştığını görmek için müşteri edinme maliyetlerini karşılaştırabilirsiniz.
Mevcut Müşterinizin Değerini Arttırın
Marka sadakati, bir müşteriyi zaman içinde markanızla birden fazla satın alma yapmaya teşvik edebilir. Sürekli müşterilere özel bir pazarlama stratejisi geliştirilebilir. Müşteri değerine dikkat ederek, müşteri edinme maliyeti yüksek olsa bile, müşterilerinizden artan değer de elde edilebilir.
Müşteri Referanslarını İyi Yönetin
Müşterileriniz markanız için mükemmel elçilerdir. Müşterilerin markanızı ya da ürünlerinizi tavsiye edeceği bir çeşit program oluşturabilirsiniz. Karşılığında ise müşterilere puan, indirim veya ayrıcalıklar sunulabilirsiniz. Bu küçük indirimler, genellikle bu müşteriler için satın alma maliyetini önemli ölçüde azaltacaktır. Diğer yöntem ise pazarlamada en harika yollardan biri olan kulaktan kulağa yöntemidir.
Özetle, kumaşın kalitesi ve ürün tasarımları müşterileri büyülerken ve ürün fiyatlarını yükseltmeye yardımcı olurken; işinizdeki iki faktör arasındaki ilişkinin hesaplanması, maliyetlerinizi azaltıp, markanız için yatırım yapmak istediğiniz alanlara yönelmek gibi durumlar etkin ve başarılı bir marka yaratmada birbirinden ayrılamaz. Tüm sektörlerde olduğu gibi moda sektöründe de kuracağınız markanın ilk aşaması her zaman iyi bir bütçe ve finansal planlamadan geçmek zorundadır ki şirketinizin temelleri sağlam olsun.
KAYNAKÇA
https://startupfashion.com/accounting-basics/
https://www.thebalancesmb.com/profitability-ratio-analysis-393185
https://www.businessnewsdaily.com/1733-small-business-financing-options-.html
https://startupfashion.com/business-profitability/
How to Figure Out Your Acquisition Cost Formula for Your Fashion Business
