Yeni bağımlılıklarımdan olan Younger dizisi, erkenden evlenip çocuk yaptığı için yayıncılık kariyerini çok erken sonlandıran 40 yaşında bir kadının hikayesi. Ancak bu hikaye dinamik, zıpır zıpır ve komik çünkü kadın (Liza!) bıraktığı yerden başlamak için artık 26 yaşında bir genç kız rolü yapmak zorunda. Ve hayatını tam bir millennial gibi hatta hipster gibi sürdürmek zorunda. Üstelik 18 yaşında da bir kızı var.
Dizide yaratılan gardıroplar son derece başarılı. Farkında olmadan giysilerden ilham alındığını, farklı karakterlerin tarzlarının ne kadar tutarlı ve aynı zamanda biririnden farklılaştığını görüyoruz. Kısa bir araştırma dizide kıyafet konusuna ne kadar önem verildiğini zaten gösteriyor. Sex and the City’den deneyimli çılgın modacı ve aynı zamanda mağazacı Patricia Field her karakteri kafasında ayrı ayrı belirlemiş ve dünyayı dolaşıp pazarlardan dahi topladığı kıyafetleri bu dizi için seferber etmiş.
Dizinin ana karakteri üzerine kafa yorduğumuzda feminist damarımız kabarabilir. Zira 40 yaşında yıllarca çalışmamış bir kadın, sırf vücudu düzgün ve kırışıkları az diye 26 yaşında numarasıyla hayata tutunabiliyor. Ama moda perspektifinden bakarsak, 40 yaşındaki bu sıkıcı kadının ve annenin dolabı yeni hipster rolüyle bir anda değişiyor. Bir yayıncılık şirketinde asistan olduğu için bütün dizi boyunca Amerikalıların meşhur thrift-storelarından ikinci el giysiler, tak takıştır şeklinde alakasız kombinlerle dinamik bir gardırobu oluyor. Gerçekten 40 yaşında olan diğer karakter pazarlama müdürü ise tayyörler, kürkler ve kiloluk takılarından vazgeçemeyerek genç-olgun kadın tezatını körüklüyor.
Şu anda gündemde cinsiyetsiz moda olsa da, yaşsız moda kavramına da bir bakalım. Akademik ve bilimsel literatüre bakıp kadınlar, moda tercihleri ve yaşları arasında nasıl ilişkiler bulunmuş diye merak edenler varsa bazı örnekler şöyle: Kadınların hiçir moda tercihini veya modaya akış açılarını gerçek (kronolojik) yaşları belirlemiyor. Tüm farklılık hissedilen yaş, yani psikolojik yaş sorulduğunda kendini gösteriyor. Örneğin gerçek yaşlarından bağımsız olarak hissettiği yaş 30’dan genç olan kadınlar modada yenilikçi tutumlar sergiliyor, daha genç işi zevkleri olduğunu ve yeniliklere, denemeye açık olduklarını belirtiyor. Hissedilen yaş 4 boyutta ölçülüyor: hissedilen yaş (feel-age), gösterilen yaş (look-age), hareketlere bağlı yaş (do-age) ve ilgi alanlarına bağlı yaş (interest-age). Bunu destekler nitelikte global veriler de var. Örneğin Çinli tüketicilerin hayat tarzları kesinlikle yaşlarına göre değişmiyor, yani gençler ve yaşlılar arasında anlamlı farklılıklar bulunamıyor. Taiwanlı bilimadamları ise bu kavrama bilişsel yaş (cognitive age) diyor*. Bilişsel yaşınızı ölçmek için 30larımda olduğumu hissediyorum…, İlgi alanlarım 20 yaşlarındaki kişilerin ilgi alanları… vs gibi soruları cevaplıyorsunuz. Bu çalışmalara göre modaya olan tutumumuz bizim bilişsel (hissettiğimiz) yaşımızı belirliyor ve hissettiğimiz yaş da moda satınalmalarımızı ve giyinişimizi etkiliyor.
Moda ve yaş ilişkisi her zaman yaşlıların genç giyinmesi anlamına da gelmiyor. En güzel tezat yepyeni bir trendde gizli: granny-chic. Türkçesine belki de çıtır nine diyebileceğimiz bu trend, ben yanlış zamanda doğmuşum, 50ler 60lar benim zamanımmış diyen genç kızları tanımlıyor. Granny-chic üzerine yapılmış çok güncel ve detaylı bilimsel araştırmalar, yazılmış makaleler var. Bu araştırmalara göre** granny-chic; genç tüketicilerin gri saç, ortopedik ayakkabı, el işi ve eski giysiler gibi daha yaşlı kadınlarla özdeşleştirilen unsurlara ilgi duyması fenomeni olarak tanımlanıyor. Bu trendin iyi yaşamak hareketi çerçevesinde yaşsız bir topluma giden yolda önemli olduğu belirtiliyor. Bir nine gibi zevklere sahip olma trendi sadece moda ile sınırlı olmayıp, kendini yiyecek, beslenme alışkanlıkları, yemek yapma, dekorasyon ve hobilerde de gösteriyor. Bu eğilim genç kızlar arasında bir statü sembolü haline gelmiş durumda.
* Lin, Y. T., & Xia, K. N. (2012). Cognitive age and fashion consumption. International Journal of Consumer Studies, 36(1), 97-105.
** Mackinney-Valentin, M. (2013). age and fashion: a study of ambiguous status representation in granny chic. Critical Studies in Fashion & Beauty, 4(1-2), 125-146.
